راه های درمان شب ادراری کودکان (بخش دوم)

استفاده از زنگ های هشداردهنده می تواند در درمان شب ادراری کودک، راهی مناسب باشد. 
 

جی.دبلیو.بی داگلاس (۱۹۷۳) دریافت که کودکانی که در سنین زیر چهار سال (به خصوص سه و چهار سالگی) وقایع مضطرب کننده و فشارآور برایشان رخ نداده، کمتر از کودکانی که در معرض این وقایع بوده اند، رختخواب خود را خیس کرده اند.
 
بر طبق نمونه داگلاس، یک سوم شب ادراری ها به علت وقایع مضطرب کننده نظیر موارد زیر هستند:

مشکل عمده در مورد درمان شب ادراری در کودکان خردسال، تصمیم گیری در این زمینه است که این امر بستگی به بسامد شب ادراری، سن و جنس کودک دارد. در معیار( DSMIII انجمن روانپزشکی امریکا، ۱۹۸۰) شب ادراری این چنین تعریف شده است:
 
به کودکان پنج یا شش ساله زمانی گفته می شود که شب ادرار هستند که در ماه دو بار رختخواب خود را خیس کنند. اما دلایل و اختلاف نظرهایی در این زمینه وجود دارد که این معیارها را باید در مورد پسران هشت ساله افزایش داد (ورهالست و همکاران، ۱۹۸۵).
 
به طور کلی کودکان بالای پنج یا شش ساله به میزان زیادی توسط کلینیک های شب ادراری درمان می شوند. قبل از این سن، والدین می توانند کودکانشان را قبل از رفتن به رختخواب، تشویق کنند که به توالت بروند و زمانی که والدین می خواهند بخوابند آنها را بیدار کنند که به توالت بروند و ادرار کنند. پاداش دادن به کودکان از اینکه رختخواب خود را خیس نکرده اند و تنبیه نکردن آنها در زمانی که رختخوابشان را خیس کرده اند، بی اندازه مهم و مؤثر است عوض اضطراب ناشی از تنبیه و خشم والدین می تواند مشکل را در حد بسیار زیادی تشدید نماید. بعضی از والدین عقیده دارند که محدود کردن نوشیدنی در طول شب و یا در هنگام خواب در این زمینه می تواند موثر باشد.
 

این روش در مورد کودکان بالای سه سال بسیار مورد استفاده قرار می گیرد. والدین می توانند یک جدول تهیه کنند تا بدین وسیله روزهایی از هفته و یا هر شبی را که کودک رختخواب خود را خیس نکرده، صبح فردای آن روز یک برچسب مخصوص (عکس برگردان) را به عنوان جایزه به روی آن بچسباند. دادن پاداش و جایزه به کودک و خوشحالی والدین، مشوق و انگیزه ای برای کودک می شود که سعی کند رختخواب خود را خشک نگهدارد. استفاده از هر برنامه ای از این نوع، به این صورت است که والدین نباید برای اینکه کودک رختخواب خود را خیس کرده است، برچسب ها را بردارند و یا برچسب سیاهی در جدول بگذارند، حتی موقعی که کودک سزاوار چنین کاری باشد.
 
اشتیاق والدین شاخصی برای این کار است. متأسفانه بسیاری از متخصصان بالینی این شاخص و رویکرد را به صورت نادرستی به کار می گیرند و آن را به طور منظم و عادی پیگیری نمی کنند. در نتیجه کودکان و والدین برای مدت چند ماه از این جدول ها و برنامه ها استفاده نمی کنند. این برنامه ها زمانی می تواند سریع و مؤثر باشد که همیشه و به طور منظم به کار برده شوند. معمولا انگیزه والدین و کودکان هر دو، در هفته های اول، دوم و سوم بسیار زیاد است که اگر در آن موقع به اجرا در نیاید و عملی نشود، در نتیجه آن طرح و جدول ادامه نخواهد یافت. والدین باید با دقت به سوالهایی که درباره چگونگی استفاده از این برنامه هاست، پاسخ دهند و همچنین در مورد جزئیات اینکه آنها چه کاری انجام می دهند، باید کاملا آگاه باشد. درمانگر باید بیشتر به حرف های والدین گوش کند تا اینکه به آنها بگوید چه کاری باید انجام دهند.
 
در بعضی موارد، انتخاب پاداش های دیگر نظیر جعبه های حاوی هدایای کوچک می تواند به عنوان انگیزه برای کودک به کار برده شود؛ و کودک می تواند جعبه را در دست گرفته و با جستجو در درون آن به چیز جالب توجهی دست یابد و از این طریق تشویق شود. کودکان باید از فرصت به دست آوردن پاداش ها آگاهی داشته باشند، به طوری که در این صورت علاقه و انگیزه آنها افزایش می یابد.
 

 زنگ و تشکچه یکی دیگر از روشهای معمول در درمان شب ادراری است که می تواند موفقیت آمیز باشد (تایلر و ترنرا، ۱۹۷۵). انواع متفاوتی از این هشدار دهنده ها موجود است (مونت جوی و همکاران، ۱۹۸۴؛ إشمیت ۱۹۸۲)؛ اما در انگلستان یکی بیشتر از همه مورد استفاده قرار می گیرد که شامل دو تشکچه است که در داخل آنها سیم هایی قرار گرفته که دارای جریان برق ضعیفی است و در رختخواب کودک جای می گیرد و یک صفحه دیگری که جدا از آنها بوده و بالای سر کودکی که خوابیده است، قرار می گیرد و به زنگی وصل شده اند که به محض اینکه کودک در طول شب جای خود را خیس کند، جریان برق برقرار شده و زنگ به صدا در می آید.
 
در این موقع، کودک را باید بلند کرد و برای تمام کردن بقیه ادرارش به توالت برد و سپس کودک به کمک والدین رختخواب خود را عوض کند و زنگ هم از صدا می افتد. توجهی که برای استفاده از این روش می توان کرد، چنین است که این روش فرایند شرطی شدن است که در آن کودک ریلکس شدن اسفنکتر مثانه را با بیدار شدنش ربط می دهد.
 
خانواده ها برای به کار بردن این روش احتیاج به انگیزه دارند. بعضی از والدین زنگی را درست بعد از اولین خیس کردن خاموش می کنند، در تعویض رختخواب کودک تنبلی می کنند و فرصت واقعی یادگیری به کودک نمی دهند، و آنها بعدها شکایت می کنند که زنگ کار نمی کند.
 
آنها مجددا سؤالهایی درباره چگونگی کار و استفاده از زنگ و تشکچه که تعیین کننده هر نوع رفتار غلط شب ادراری است را مطرح می کنند. البته گاهی اتفاق می افتد که واقعا دستگاه خراب شده است. امکان دارد زنگ در موقع نادرستی به کار بیفتد که این خود می تواند بسیار تحریک آمیز باشد، ولی می توان نقص و عیب آن را مشخص کرد. به هر حال، کودک را باید برای بیدار شدن و رفتن به توالت تشویق کرد. اگر صفحه و تشک جدا کننده را بدون آنکه شسته باشیم، خشک نماییم و یا اینکه ممکن است سوراخ هایی در آن صفحه جدا کننده وجود داشته که از این طریق رطوبت به آن نفوذ کرده و در نتیجه زنگ به طور اشتباهی به صدا در آمده است. پیل الکتریکی مستلزم رسیدگی منظم است به خصوص اگر کودک به میزان زیادی عمل خیس کردن داشته باشد.

نویسنده: یو داگلاس